Vitrineverhaal 1 - De onvergetelijke London – Melbourne Air Race

Het is 22 oktober 1934, dag drie van de London – Melbourne Air Race. KLM-toestel de Uiver is op weg van Batavia naar Australië. De vierkoppige bemanning, bestaande uit Koene Dirk Parmentier, Jan J. Moll, Douwe Prins en Cornelis ‘Kees’ van Brugge, heeft zich een uitstekende positie in de vliegrace verworven. Het Douglas DC-2 vliegtuig ligt zelfs op koers voor de prijzen. Maar dan…

Donkere wolken pakken zich samen boven Australië. Het weer slaat volledig om in een hevige elektrische storm. Het radiocontact valt uit en de ervaren vliegeniers van de Uiver zien maar af en toe een glimp van de grond. Het toestel verdwaalt.

Gezagvoerder Parmentier cirkelt rond boven de stad Albury. Arthur Newnham, omroeper van het lokale radiostation, ziet dat. Hij snelt naar de studio en roept inwoners van Albury op om naar de paardenrenbaan te komen. Daar moeten ze hun auto’s opstellen en de verlichting ontsteken, zodat de bemanning van de Uiver weet dat ze hier een noodlanding kunnen maken.

Intussen zijn een technicus en een postbeambte opgetrommeld. De een kan de stadsverlichting bedienen, de ander kent morsecode. Samen seinen ze de letters A-L-B-U-R-Y naar het vliegtuig. Zo’n twintig minuten later landt de Uiver op de modderige renbaan. Veilig.

Tóch prijs

“De volgende ochtend deed Newnham nóg een oproep”, vertelt Will Porrio, vrijwilliger bij Luchtvaartmuseum Aviodrome. “Hij vroeg inwoners om het vliegtuig uit de modder te trekken. Ook dit lukte, waarna de Uiver de race richting de finish in Melbourne kon vervolgen. Het Britse duo Scott en Campell Black werd eerste in het snelheidsklassement en in het handicapklassement ging de eerste prijs naar de Uiver! Ondanks de noodlanding.”

Cadeaus naar Australië

De volgende dag stonden de kranten vol met dit onwaarschijnlijke verhaal: het was wereldnieuws. In Nederland barstte een feest los. “Destijds was ons land verwikkeld in een diepe crisis, maar door deze reis viel er eindelijk wat te vieren”, legt Will uit. “In die extase vormden Amsterdamse zakenlui het Albury-comité. Ze zamelden geld in voor een zilveren model van de Uiver als cadeau aan de stad Albury. Andere mensen gaven cadeaus aan de omroeper, de technicus en de postbeambte. En burgemeester Alfred Waugh werd zelfs door koningin Wilhelmina benoemd tot officier in de Orde van Oranje-Nassau.”

Crash in Syrië

Een maand na de race veranderde de euforie in rouw. De Uiver was voor een lijnvlucht op weg van Amsterdam naar Batavia, maar stortte tijdens barre weersomstandigheden neer in de Syrische woestijn. Alle zeven inzittenden kwamen bij het tragische ongeluk om het leven. Will: “Nu zamelde burgemeester Waugh geld in voor Nederland. Toen hij in augustus 1935 samen met zijn vrouw in Amsterdam was, overhandigde hij een bronzen beeld aan burgemeester Willem de Vlugt. Ter nagedachtenis aan de onvergetelijke race én het noodlottige ongeval.”

“Sindsdien staat het beeld in één van de vitrines van ons luchtvaartmuseum te pronken. In elk geval voor de komende vijftien jaar!”

‘Beeld, vrouw, leeuw, marmeren voet’

De Vlugt kreeg dit beeld uitgereikt in het toenmalige stadhuis, dat nu een vijfsterrenhotel is. Daar kreeg het kunstwerk tot 1962 ook een ereplaats. “In dat jaar verhuisden de Amsterdamse ambtenaren naar een nieuw onderkomen en raakte het beeld zoek…”, aldus Will. “De vraag waar het was, bleef me bezig houden. Tot ik in 2019 een eureka-moment had. Ik nam contact op met de conservator van het Amsterdams Museum. En die nam me mee naar een loeigroot depot bij de haven…”

En jawel hoor, daar stond-ie. In een stelling met de omschrijving ‘beeld, vrouw, leeuw, marmeren voet’, herkomst onbekend. “Sindsdien staat het beeld in één van de vitrines van ons luchtvaartmuseum te pronken. In elk geval voor de komende vijftien jaar!”

Rubriek Vitrineverhaal

Achter elk object in een vitrine schuilt een bijzonder verhaal. Het pronkstuk heeft de ereplaats achter glas natuurlijk niet voor niets gekregen. We vertellen deze historische, spannende en meeslepende verhalen in de rubriek Vitrineverhaal.

Heeft u ook een Vitrineverhaal om van te smullen? Laat het ons weten via [email protected] 

Voor nog meer voorbeelden klikt u hier voor onze museum flyer: MUSEUM FLYER

Uiteraard is het Aviodrome een bezoek meer dan waard en niet alleen voor deze vitrine. Hieronder hebben wij een aantal vitrines uitgelicht.